ÃÐÀÍÈÖÀ e51 
  
 
  òåêñò: Ìàðòèí Êàðáîâñêè 
 
Ðåçîâî: ïóñòè êðú÷ìè, ïðàçíè óëèöè è âèñîêà áîäëèâà îãðàäà, ïðåç êîÿòî àíòîíè ãåîðãèåâ ìèíàâà áåçïðîáëåìíî, çà äà âèäè, ÷å íà íÿêîëêî ìåòðà îò òóðñêàòà ãðàíèöà çèìàòà å ñàìîòåí ñåçîí 
 
Èìà ìåñòà, çà êîèòî îò ó÷åáíèöèòå ïî ãåîãðàôèÿ ïîìíèì, ÷å ñà íÿêúäå íà êðàÿ íà Áúëãàðèÿ. Êîåòî â ìíîãî ñëó÷àè, ïîíå â ìèíàëîòî, îçíà÷àâàøå è íà êðàÿ íà ñâåòà. Ðåçîâî, íà 41 ãðàäóñà ñåâåðíà øèðèíà è 28 ãðàäóñà èçòî÷íà äúëæèíà, å åäíî îò òÿõ. Ïðåäè ãîäèíè ãî ñâúðçâàõìå ñ íåÿñíè è ëåêî òàéíñòâåíè ïîíÿòèÿ êàòî "ãðàíè÷íà çîíà" è "îòêðèò ëèñò". Ïî-îñâåäîìåíèòå ñà íàÿñíî, ÷å òîâà ìàëêî, àáñîëþòíî íåçàáåëåæèìî ñåëöå â íàé-äîëíàòà òî÷êà íà áúëãàðñêîòî ×åðíîìîðèå, äî ñúâñåì íåîòäàâíà áåøå ÿáúëêà íà ðàçäîðà. Ïîäõâúðëÿõà ñè ÿ Áúëãàðèÿ (ïî îíîâà âðåìå ÷ëåí íà Âàðøàâñêèÿ äîãîâîð) è Òóðöèÿ (ÍÀÒÎ), äîêàòî ñòèãíàò ïî÷òè íà ðúáà íà èñòèíñêè âúîðúæåí êîíôëèêò. À ïî-îòêðåõíàòèòå ïîìíÿò Ðåçîâî è åäíîèìåííàòà ðåêà êàòî îòíîñèòåëíî äîñòúïåí ìàðøðóò çà áÿãñòâî íà Çàïàä - ðàçáèðà ñå, â ãîäèíèòå, êîãàòî Òóðöèÿ ñúùî å çíà÷åøå "Çàïàä". 
Íàïîñëåäúê â Åçåêèÿòà, êàêòî ïî-âúçðàñòíèòå íàðè÷àò ðàéîíà, ñòàâàò äîñòà î÷åâèäíè ïðîìåíè - ìåæäóïðàâèòåëñòâåíè ïîãîäáè, çàñåëâàíå íà âèëàäæèè, ñïîðàäè÷íî ïîÿâÿâàùè ñå ìåðöåäåñè è ñêàíäàëè, â êîèòî ñà çàìåñåíè ïîëèòè÷åñêè ëèäåðè, óïîðèòî íàðè÷àíè îò ìåñòíèòå "äàëàâåðàäæèè". Èíòåðåñíîòî å, ÷å âúïðåêè òÿõ ìíîãî îò íåùàòà â òîçè çàïîêèòåí â íèùîòî êðàé ñà òî÷íî òàêèâà, êàêâèòî ñà áèëè ïðåäè 10, 20, 30, ÷å è ïîâå÷å ãîäèíè. Îùå ïî-èíòåðåñíîòî å, ÷å âúïðåêè õóáàâèòå äóìè è ïðåêðàñíî çâó÷àùèòå îáåùàíèÿ, åäâà ëè íåùî â ñêîðî âðåìå ôóíäàìåíòàëíî ùå ñå ïðîìåíè. Îò îïðåäåëåíà ãëåäíà òî÷êà - è ïî-äîáðå. 

Êúì Ðåçîâî ìèíàâà ïðåç åäíè îò íàé-äèâíèòå ïðèðîäíè êúò÷åòà â òàçè ñòðàíà. Âàðâàðà (Ñàíòà Áàðáàðà), áèâøèÿò êúìïèíã Äåëôèí, îò÷àñòè Àõòîïîë, è - ðàçáèðà ñå - Ñèíåìîðåö, ñà ìåñòà, òðàéíî çàåëè òåðèòîðèÿòà ñè â õîëèäåé-ïëàíîâåòå íà íÿêîè îáùíîñòè. Àõòîïîë å äîïèðíàòà òî÷êà çà ñòóäåíòèòå îò Õóäîæåñòâåíàòà àêàäåìèÿ è ÍÀÒÔÈÇ, ðàáîòíèöèòå â Êðåìèêîâöè è àðòèñòèòå â Íàðîäíèÿ òåàòúð. Âñè÷êè èìàò òâîð÷åñêè áàçè òàì.  Ñèíåìîðåö ïðåç âñå ïî-ñêúñÿâàùèÿ ñå òóðèñòè÷åñêè ñåçîí íå ìîæåø äà ñå ðàçìèíåø îò ñîôèÿíöè. Ñúáèðàò ñå â ðåñòîðàíò Øîïñêà ñðåùà, ëîâÿò ðèáà èëè ñè ìèÿò êîëèòå âúâ Âåëåêà. Íà þã îáà÷å ïåéçàæúò å äåâñòâåí. Íåäîêîñíàòà îò ÷îâåøêà ðúêà äúáîâà ãîðè÷êà è íÿêîëêî ïðàøíè ïúòÿ, ñëèçàùè êúì ìîðåòî. Ñèëèñòàð ïðîäúëæàâà äà å åäèí îò íàé-ïðåêðàñíèòå óñàìîòåíè ïëàæîâå ïî öÿëîòî ×åðíîìîðèå. Êàðàø ñè òàêà ïî êðèâîëè÷åùàòà ïúòåêà è â åäèí ìîìåíò... ïðåä òåá ñå îòêðèâà ãëåäêà, êîÿòî òå ïðàùà â Áëèçêèÿ Èçòîê èëè â Áåðëèí â êðàÿ íà 40-òå. 
Èçïðå÷âà òè ñå ÷åòèðèìåòðîâà îãðàäà îò áîäëèâà òåë, óâèòà ñ æèöè è êàáåëè ñ íåÿñíî ïðåäíàçíà÷åíèå. Ìîæå áè ïî òÿõ òå÷å, èëè íÿêîãà å òåêúë, åëåêòðè÷åñêè òîê. Çà íîâàöèòå øîêúò å ïúëåí: íèêîé íå î÷àêâà òàêîâà ÷óäîâèùå â äåâñòâåíèÿ ïðèðîäåí ðåçåðâàò. Íàëÿâî îãðàäàòà, èëè ïî âîåííîìó - "êëüîí", èç÷åçâà ñëåä åñòåñòâåí çàâîé â ãîðàòà. Íàäÿñíî ñúùî. Îò äâåòå é ñòðàíè å "ãðàíè÷íàòà áðàçäà". Îò ÷àñîâåòå ïî âîåííî ñè ñïîìíÿø, ÷å öåëòà íà òàçè âñåêèäíåâíî ðàçîðàâàíà îò òðàêòîð áðàçäà å äà çàïå÷àòâà ñòúïêèòå íà "äèâåðñàíòèòå". Òîâà ïîìîãà íà áäèòåëíèòå âîèíè äà ãè çàëîâÿò òóòàêñè. Ïîíå â ãîäèíèòå íà Ñòóäåíàòà âîéíà. Íå å ÿñíî îáà÷å êîìó å íóæíî âñè÷êî òîâà ñåãà, ìàëêî ïðåäè ïàäàíåòî íà âèçèòå. 
Ïåòêî åäâà ëè ñè çàäàâà òîçè âúïðîñ. Òîé å åäíî îò äâåòå âîéíè÷åòà, äàâàùè íàðÿä ïðåä áðàçäàòà. Ñòàâà îò ñòîëà ïîä èìïðîâèçèðàíèÿ íàâåñ îò ãîðñêà ðàñòèòåëíîñò è äàâà çíàê, ÷å íÿìà íàìåðåíèå äà îòâîðè âðàòàòà, äîêàòî íå ìó ñòàíå ÿñíî êàêúâ ñúì è êàêâî ìå âîäè òàì. Äà ìó êàæà, ÷å ñúì òóðèñò è èñêàì äà âèäÿ... Êàêâî? Ðåêàòà? Òóðöèÿ? 
"Òàì íÿìà ïëàæ", îòñè÷à Ïåòêî. "Íå ìîãà äà òå ïóñíà, ìàéîðúò çàáðàíÿâà. Ðàçðåøåíî å äà ïóñêàì ñàìî õîðà, êîèòî èìàò ðàáîòà â ñåëîòî èëè îòèâàò íà ãîñòè. Òàêà ïðîñòî äà ñå âèäè ðåêàòà - íå ìîæå". 
Àìàí-çàìàí, çàïî÷âàì äà îáÿñíÿâàì, òîëêîâà ïúò ñúì áèë, íå ìîæå ëè íåùî äà ñå íàïðàâè? 
Ïðè ïúðâîòî ìè ïîñåùåíèå ïðåäè åäíà-äâå ãîäèíè îùå íå çíàåõ ìàëêèòå òðèêîâå è ïàðîëè, êîèòî ïðàâÿò æèâîòà íà õîðàòà ïî òåçè ìåñòà ïî-ëåñåí. Çàòîâà è òðúãâàì êàòî ïîñëåäíèÿ íàèâíèê: "Äà âè äàì ïî íÿêîé ëåâ äà ñå ïî÷åðïèòå?" Âîéíèêúò îñòàâà èçêëþ÷èòåëíî äîâîëåí îò ïåòòå ëåâà è íà äðàãî ñúðöå îòâàðÿ ïîðòàòà. Êîëåãàòà ìó ñúùî íÿìà íèùî ïðîòèâ. Ãëåäà íà äðóãàòà ñòðàíà, äîêàòî ïðàâÿ ñíèìêè, à òîâà, ñòðèêòíî ïîãëåäíàòî, å ñòðîãî çàáðàíåíî. Âñå ïàê - ãðàíè÷íà çîíà. Ìàëêî ïî-íàòàòúê âèæäàì òàáåëà, îò êîÿòî ðàçáèðàì, ÷å è "äâèæåíèåòî" íà æèâîòíè å ñòðîãî çàáðàíåíî. 
Ïðè ñëåäâàùèòå ïîñåùåíèÿ â Ðåçîâî âå÷å çíàì êàêâî äà ïðàâÿ è âìåñòî ïåò ëåâà ìèíàâàì ñ äâå-òðè öèãàðè. Òðèêúò å äà êàæåø, ÷å îòèâàø ïðè Äèíêî. Íÿìà çíà÷åíèå êîé å Äèíêî. Âåäíúæ ìè êàçàõà, ÷å Äèíêî ãî íÿìà. Èçëÿçúë. Ïðåç êëüîíà. Ñëó÷âà ñå ðÿäêî, íî è Äèíêî ìîæå äà èçëåçå. Òîãàâà êàçâàì, ÷å îòèâàì ïðè æåíà ìó. 
Ïðåìèíàâàíåòî íà êëüîíà âèíàãè å çàáàâíî. Ïàê ñòðèêòíî ïîãëåäíàòî, òðÿáâà äà ñè íîñèø ïàñïîðòà. Íî íå âèíàãè å çàäúëæèòåëíî. 
Âîéíè÷åòî çàïî÷âà äà ìè ðàçêàçâà, ÷å å îò Ñèëèñòðà. Ñëóæáàòà â Ðåçîâî íå å òåæêà, íî íÿìà îòïóñêè. Ãàðíèçîíêèòå ñà ïî íÿêîëêî ÷àñà â öåíòúðà íà ñåëîòî, à òî åäâà ëè å ñðåä íàé-çàáàâíèòå â ñâåòà. Äðóãèÿò ðåäíèê íà äðàãî ñúðöå îáÿñíÿâà êîëêî å äúëãà îãðàäàòà, êîëêî ïðåõîäè íà äåí òðÿáâà äà ïðàâÿò êàòî äàâàò íàðÿä, êúäå âñå îùå èìà ìèíè, êàêâè çìèè ñå âúäÿò â Ñòðàíäæà ïëàíèíà, è ò. í. Ìîì÷åòàòà ñà ìíîãî ùàñòëèâè, ÷å íÿêîé ãè èçñëóøâà. Åäíîòî äàæå çíàå çà åãîèñò è ñ ðàäîñò ãî ðàçãëåæäà, äîêàòî àç ïóøà íàîêîëî öèãàðè. 

Êîãàòî ÷îâåê îòèâà íÿêúäå, å äîáðå äà ñå èíôîðìèðà ïðåäâàðèòåëíî.  ñëó÷àÿ ñ Ðåçîâî îáà÷å, ïîäãîòîâêàòà ïðèêëþ÷âà áúðçî - èíôîðìàöèÿ ïðîñòî íÿìà. Ðàéîíúò ñå ñïîìåíàâà áåãëî â ìåìîàðèòå íà Òîäîð Æèâêîâ ïî ïîâîä íà ñðåùà ñ Òóðãóò Éîçàë ïðåç 80-òå. "Åìè, òå÷å ñè ðåêàòà è ñè ñå âëèâà â ìîðåòî - êâî äà ÿ ïðàâèì", êàçâà òîãàâà Æèâêîâ. Èñòîðèöèòå îáà÷å äîáðå ñà èçñëåäâàëè ïî-äàëå÷íàòà èñòîðèÿ íà ðàéîíà. Çíàå ñå, ÷å Èëèíäåíñêî-ïðåîáðàæåíñêîòî âúñòàíèå òðÿáâà äà çàïî÷íå ñ âçðèâÿâàíåòî íà ôàðà â òóðñêîòî ñåëî Èãíåàäà íà ïåòíàéñåòèíà êèëîìåòðà îò Ðåçîâî. Ñåãà òàì èìà êóðîðò. Ðåçîâî å îñíîâàíî ìàëêî ñëåä òåçè ñúáèòèÿ. 
Íàé-òóðáóëåíòíèÿò ìîìåíò â èñòîðèÿòà íà Ðåçîâî å îò ñðåäàòà íà 80-òå ãîäèíè, êîãàòî çàïî÷âà ãîëÿìàòà áèòêà çà òå÷åíèåòî íà ðåêàòà. Ïî ñèëàòà íà ìåæäóíàðîäåí äîãîâîð äúðæàâíàòà ãðàíèöà ìåæäó Áúëãàðèÿ è Òóðöèÿ ïðåìèíàâà ïî òàëâåãà. Ïðè âëèâàíåòî ñè â ìîðåòî îáà÷å Ðåçîâñêà ïðàâè ëåê çàâîé íàäÿñíî êúì Òóðöèÿ. Ãîëÿìà ðàáîòà, ùå êàæåòå. Âúïðîñ íà íÿêîëêî ìåòðà íèêîìó íåíóæíà âîäà. Àìà íå å òî÷íî òàêà. Ðàçäåëåíèåòî íà òåðèòîðèàëíèòå âîäè â ×åðíî ìîðå ñúùî çàïî÷âà îò òîçè çàâîé è âúðâè íà ìîðñêè ìèëè íàâúòðå â ìîðåòî. Íà ïðàêòèêà òîâà îçíà÷àâà, ÷å íàøåòî ïðîñòðàíñòâî å äîñòà ïî-ãîëÿìî, îòêîëêîòî àêî Ðåçîâñêà ñå âëèâàøå ïîä ïðàâ úãúë. Àìà êàêâî äà ÿ ïðàâèø - ðåêà. 
Èñòîðèÿòà èìà ðàçëè÷íè âåðñèè, â çàâèñèìîñò ñ êîãî ãîâîðèø. Ñïîðåä áúëãàðèòå, òóðöèòå çàïî÷âàò äà íîñÿò êàìúíè, çà äà îòêëîíÿò òå÷åíèåòî è äà óâåëè÷àò ñîáñòâåíèòå ñè òåðèòîðèàëíè âîäè. Íàøèòå îòâðúùàò ñúñ ñúùîòî. Òàêà â ïðîäúëæåíèå íà íÿêîëêî ãîäèíè ñå èçõâúðëÿò íà êàìúíè îò äâåòå ñòðàíè íà ðåêàòà. Òóðöèòå òâúðäÿò, ÷å áúëãàðèòå ïúðâè çàïî÷âàò. Çâó÷è êàòî êâàðòàëíà ñâàäà, íî íå å. Çàä êàìèîíèòå ñ êàìúíè å èìàëî òàíêîâå. 

Ìàùàáíàòà ñòðîèòåëíà àêöèÿ è äî äíåñ ñòîè êàòî ïàìåòíèê íà áàëêàíñêèòå íðàâè. Ðåçóëòàòúò å åêîëîãè÷íà êàòàñòðîôà. Óñòèåòî íà ðåêàòà, êîÿòî è ñåãà çàâèâà ëåêî êúì Òóðöèÿ, å òðè-÷åòèðè ìåòðà øèðîêà, íî... 12 ìåòðà äúëáîêà. Âñå ïàê âîäàòà ïî íÿêàêúâ íà÷èí òðÿáâà äà ñå îòòå÷å â ìîðåòî... 
Ïîëèòèêàòà ìíîãî-ìíîãî íå çàíèìàâà ìåñòíèòå êàêòî îò òóðñêà, òàêà è îò áúëãàðñêà ñòðàíà. Ðèáàðè è îò äâåòå íàöèîíàëíîñòè ñïîêîéíî ñè ëîâÿò ðèáà â Ðåçîâñêà (íà òóðñêè - Ìóòëóäåðå). Ïîíÿêîãà èçëèçàò íà ÷óæäèÿ áðÿã è òîãàâà ñå çàâúðçâà ëàô÷å. "Ìàðàáà, êîìøó", êàçâà òóð÷èíúò. "Ìàøàëà åôåíäè", îòãîâàðÿ áúëãàðèíúò. Òîâà âñå ïàê å íàïðåäúê. Ïðåäè íå ìíîãî ãîäèíè òàì å áèëî çàáðàíåíî äà ñå ãîâîðè òóðñêè. È ñå å ñòðåëÿëî. 

Íàé-îñâåòëÿâàùè îáÿñíåíèÿ çà èñòîðèÿòà íà Åçåêèÿòà ïîëó÷àâàì îò ÷îâåê â Áóðãàñ. "Ïî òóðñêî âðåìå åäèí ñóëòàí ìíîãî ñè õàðåñâà íàøå, áúëãàðñêî ìîìè÷å, è ãî êàíè â õàðåìà ñè", çàïî÷âà òîé. "Òÿ å ìåñòíà õóáàâèöà, ïî êîÿòî ñè ïàäàò ïîâå÷åòî åðãåíè. Âúïðåêè ÷å çàäÿâêèòå èì ñå ñâåæäàò äî ñòàíäàðòíèòå ñåäåíêè, îòêúñëå÷íè ñâàëêè ïîêðàé òåïàíå íà êèëèìè è åðîòèêà ïðè áåëåíå íà ïëàòíî, ñ òÿõ äåâîéêàòà ñè æèâåå äîáðå, ìàêàð è ëåêî ñêó÷íî. Íî äà îòêàæå íà ïðåäëîæåíèå íà ñóëòàí íå é èçãëåæäà äîáðà èäåÿ. Öàðèãðàä è òîãàâà çâó÷è ðàçëè÷íî îò ñåëî Áðîäèëîâî. Äåâîéêàòà å íà ïúò äà ïðèåìå, íî òúé êàòî îñâåí õóáàâà å è íàöèîíàëíî îñúçíàòà, ðåøàâà äà ïðèáàâè ìîðàëíà èçãîäà êúì ìàòåðèàëíî î÷åâèäíàòà. È êàçâà: "Ùå ùå äîéäà â õàðåìà, íî èñêàì îò äà ìè ïîçâîëèø äà ñå êà÷à íà áÿë àò è äà ãî ÿçäÿ 24 ÷àñà íîíñòîï. Ùå ñå âúðíà òàì, îòêúäåòî ñúì òðúãíàëà. Íî ùå ìè îáåùàåø, ÷å â ðàéîíà, î÷åðòàí îò åçäàòà, íÿìà äà çàêà÷àø áúëãàðèòå è íÿìà äà çàñåëâàø òóðöè. Ñóëòàíúò ñå îòíàñÿ äæåíòúëìåíñêè è êàçâà - äîáðå. Ðå÷åíî-ñòîðåíî. Åòî çàùî íÿêîëêî âåêà ñëåä òîçè åïèçîä, êëàñè÷åñêè ïðèìåð íà êàêâî ñà ñïîñîáíè âîäåíèòå ïðåäèìíî îò ëèáèäîòî ñè ìúæå, â áúëãàðñêàòà ÷àñò íà Ñòðàíäæà ïëàíèíà íÿìà òóðöè. Íÿìà ñìåñåíè ñåëà. Íÿìà äîðè öèãàíè. Âñè÷êèòå ñà ÷èñòè áúëãàðè", çàâúðøâà ðàçêàçà ìîÿò ïîçíàò îò Áóðãàñ. Ïèéâà îùå ìàëêî îò ïèòèåòî ñè è äîáàâÿ: "Êîåòî îò÷àñòè îáÿñíÿâà çàùî åçåêèéöèòå ñà òàêèâà êîôòè õîðà". 

Àç îáà÷å ñàìî çà íÿêîëêî ÷àñà â Ðåçîâî óñòàíîâÿâàì, ÷å åçåêèéöèòå ñà ïðèêàçëèâè è îòíîñèòåëíî ïðèÿòíè, ìàêàð ãðàæäàíèòå íà Áóðãàñ òàêà äà íå ãè îáè÷àò.  Ðåçîâî ïðåç çèìàòà èìà íå ïîâå÷å îò 40-50 äóøè. Íàé-ìëàäàòà æåíà ãîíè ÷åòèðèñåòòå. Æèâåå ñ ìàéêà ñè, êîÿòî ïîëó÷àâà 70 ëåâà ïåíñèÿ. Ïðåç ëÿòîòî îáà÷å ñåëöåòî ñå íàïúëâà ñ âèëàäæèè. "Òå ñà íè áúäåùåòî", êîìåíòèðà ìåñòíèÿò äÿäî Ãîøî. "Àêî ãè íÿìàøå, Ðåçîâî äà å çàãèíàëî". Âèëàäæèèòå ñà Áîÿí Áèîë÷åâ, öèãóëàðÿò Ìèí÷î Ìèí÷åâ, Æîðæ Ãàí÷åâ. Êúùàòà íà ïîñëåäíèÿ ñ õàðàêòåðíàòà ñè êóëè÷êà å ìàëêî âñòðàíè îò ãëàâíàòà óëèöà.  äâîðà, ðàçáèðà ñå, èìà áàñêåòáîëåí êîø. Êîãàòî å â Ðåçîâî, ïðè âñåêè èçãðåâ ñëúíöå Ãàí÷åâ âäèãà áúëãàðñêîòî çíàìå. Ïî òåçè ìåñòà çà íåãî ñå ðàçêàçâà è äðóã ñëó÷àé. Ïîÿâÿâà ñå â êðú÷ìàòà ñ âðàòîâðúçêà è íàìåòíàòî íà ðàìåíåòå ñàêî. "Øåôå", êàçâà, "ÿ ìè íàïðàâè 20-30 êåáàï÷åíöà, ÷å ìè äîéäå íà ãîñòè åäèí ïðèÿòåë îò Ëîñ Àíæåëåñ". 

Îò ïî-õóáàâàòà îò äâåòå ñåëñêè êðú÷ìè â ñåëîòî ñå îòêðèâà ÷óäíà ãëåäêà êúì àáñîëþòíî ïðàçíèÿ, îãðîìåí ïëàæ â òóðñêàòà ñòðàíà íà çàëèâà. Îêàçâà ñå îòâîðåíà, íî âúòðå íÿìà íèêîé. Åäíè äåöà ñè èãðàÿò íåùî â äâîðà. Íà âúïðîñà êúäå å ñúäúðæàòåëêàòà, åäíîòî îòãîâàðÿ: "Íå çíàì, ìîæå äà å ïîëó÷èëà èíôàðêò". Ìàëêî çàä ïëàæà ñå âèæäà è ïúðâîòî òóðñêî ñåëî ñ ìèíàðåòî íà äæàìèÿòà. Áàðìàíêàòà êàçâà, ÷å å ïðåêàðàëà öåëèÿ ñè æèâîò â Ðåçîâî. Ïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè î÷åâèäíî ðàáîòè ëèöå â ëèöå ñ Òóðöèÿ, íî íå çíàå êàê ñå êàçâà ñúâñåì ÿñíî âèäèìîòî ñåëî îòâúä ãðàíèöàòà. Ðåçîâî ìîæå è äà å ñàìî íà åäíà ðúêà ðàçñòîÿíèå, íî çà æèòåëèòå ìó Òóðöèÿ å, äåòî ñå âèêà, îò äðóãàòà ñòðàíà íà ëóíàòà. "×óâàëè ñìå, ÷å íàâðåìåòî ñå íàðè÷àëî Ñòåôàíîâî", ïîÿñíÿâà áàðìàíêàòà. Ñåãà å Áåíãåäèê è îòñúñòâà è îò íàé-äåòàéëíèòå ãåîãðàôñêè êàðòè. Íå ÷å ðåçîâöè îñîáåíî ñå èíòåðåñóâàò îò òîâà. 

Äÿäî Ãîøî è æåíà ìó áàáà Äî÷êà íà äðàãî ñúðöå ñå ñúãëàñÿâàò äà ìè ðàçêàæàò âñè÷êî, êîåòî ñè ñïîìíÿò îò äúëãèÿ ñè æèâîò.  íà÷àëîòî äÿäîòî îòõâúðëÿ ïðåäëîæåíèåòî çà åäíî ïèòèå. Ïîñëå ïðèåìà óèñêè, êîåòî ñìåñâà ñ ôàíòà ïîðòîêàë. "Õîäèë ñúì äà ñå ðàçóêâàì (ðàçõîæäàì - áåë. àâò.) ïî ðåêàòà, àìà íèêîãà íå ñúì ÿ ïðåêîñÿâàë. Òóê íå ìîæå äà ñå ïðåìèíàâà. Àêî èñêàø äà èäåø â Òóðñêî, òðÿáâà ïúðâî äà ñòèãíåø äî Ìàëêî Òúðíîâî è òàì äà ïðåñå÷åø ãðàíèöàòà". Ïðàâÿ áúðçî èç÷èñëåíèå è óñòàíîâÿâàì, ÷å îò Ðåçîâî äî Áåíãåäèê ïðåç Ìàëêî Òúðíîâî å îêîëî 250 êèëîìåòðà. À íàèñòèíà èçãëåæäà íà åäíà ðúêà ðàçñòîÿíèå. 
Äÿäî Ãîøî å áèë ïàðêåòàäæèÿ è ìó îêàïàëè çúáèòå. Ñåãà íÿìà ñ êàêâî äà "ðúáà". Ïðåäè äà ñå îæåíè çà áàáà Äî÷êà, ãî âçèìàò â êàçàðìàòà. Òîãàâàøíàòà âîåííà äîêòðèíà ïðåäâèæäà ìëàäåæè îò êðàéãðàíè÷íè ñåëà äà áúäàò ïðàùàíè âîéíèöè íàäàëå÷å. Îñòàâàíåòî èì ïî ðîäíèòå ìåñòà ñå ïðåöåíÿâà êàòî ðèñê çà ñèãóðíîñòòà, çàùîòî ïîçíàâàò ïúòåêèòå è ìîãàò äà èçáÿãàò. Äÿäî Ãîøî ñëóæè âúâ Âèäèí. "Êîãàòî ìå ïóñíàõà â ïîëàãàåìà îòïóñêà, ñè äîéäîõ ïåøà. Ñåäåì äíè õîäèõ. È ïîñëå - ñåäåì äíè îáðàòíî". 
Ñòàðöèòå ñè ñïîìíÿò çà íÿêîëêîòî çàëîâåíè áåãúëöè. Îáÿñíÿâàò, ÷å îñíîâíèÿò ìåòîä íà áúëãàðñêèòå ãðàíè÷àðè å áîÿò. "Èìàøå ïðåäè ìíîãî ãîäèíè åäèí èòàëèàíåö", ñïîìíÿ ñè áàáà Äî÷êà. "Ïðåìèíàâà ïðåç êëüîíà è ìèñëè, ÷å å â Òóðöèÿ. Íèå ãî âèæäàìå äà âúðâè ïðåç íèâèòå è ñå îáàæäàìå íà çàñòàâàòà. À òîé, ãîðêè÷êèÿò, ìàõà ñ ðúöå è âèêà "Òþðêå, Òþðêå". Ñìëÿõà ãî îò áîé". Íà áàáà Äî÷êà ïðîäúëæàâà äà íå é å ÿñíî çàùî åäèí èòàëèàíåö æåëàå äà èçáÿãà â Òóðöèÿ. 

Ïèòàì äÿäî Ãîøî äàëè íÿêîãà å èñêàë äà îòèäå äà âèäè îòñðåùíîòî ñåëî, êúäåòî æèâåÿò íåãîâè äàëå÷íè ðîäíèíè. ×îâå÷åöúò ãëåäà èçâåñòíî âðåìå â íåîïðåäåëåíà ïîñîêà, ïîñëå äîïèâà óèñêèòî è êàçâà: "Íå. Àìà íå ìè è òðÿáâà"